Ο ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Ο χρόνος δεν είναι απλά και μόνο μία, η τέταρτη διάσταση του υλικού και ενεργειακού σύμπαντος, αλλά και ο τέμνων και χωρίζων τον άνθρωπο από το Θεό, όπως είπε πριν από 16 αιώνες ένας μεγάλος και σοφός πατέρας της αδιαίρετης Εκκλησίας, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος με την ακόλουθη φράση του

" Χρόνω γαρ από Θεού τεμνόμεθα" ( οι άνθρωποι)

Κάθε νέος συμβατικά χρόνος μας ανανεώνει τη συνείδηση του χάσματος μεταξύ αιωνιότητος!

Η κάθαρση της κοινωνίας

Είναι αδήρητος κοινωνικός νόμος :Μιά διεφθαρμένη κοινωνία οδηγείται είτε στην αυτοκαταστροφή είτε στην αυτοκάθαρση. Η πανάρχαια και τεκμηριωμένη εμπειρία εκλαμβάνει ως ακρότατο αίτιο της μιάς ή της άλλης το Θεό , δέχεται δηλαδή το θεολογικό κριτήριο.
Η κοινωνική κάθαρση όπως και η κοινωνική φθορά άπτεται όλων των μελών.

Η διαδικασία της διαφθοράς αρχίζει από ένα μέλος της κοινωνίας και επεκτείνεται διαδοχικά , ώστε τελικά να επηρεάζονται και να συμπράττουν εκόντες άκοντες όλοι.Φυσικά υπάρχουν και οι μη δεχόμενοι τη συνυπευθυνότητα, όταν έλθη η ώρα της κρίσεως και επιχειρούν να την μεταθέσουν στους ώμους των άλλων. Αλλά στην κοινωνική συμβίωση ,ατομική και συλλογική ευθύνη διαπλέκονται, επειδή δεν υφίσταται το κοινωνικό φαινόμενο, η κοινωνία άνευ ανταλλαγής σκέψεων, προϊόντων, συνεργασιών και γενικώς αλληλοεξαρτήσεως.
Το κοινωνικό γεγονός, από το απλούστερο ως το συνθετότερο, έχει ως αναντικατάστατο όρο την ύπαρξη δύο πόλων ,του δίδοντος και του λαμβάνοντος (βλ. λόγου χάρη τα φακελάκια στους ιατρούς). Για το λόγο αυτό υπάρχει μία παλαιά καταγραφή, σύμφωνα με την οποία κανείς δεν είναι απηλλαγμένος "ρύπου" ,έστω κι αν έζησε μία μέρα μόνο (Ιώβ 14,4-5).

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο σωματικός και ο ηθικός ρύπος είναι καθημερικό σύνδρομο της ζωής. Το πρώτο έχει συνειδητοποιηθεί από την κοινωνία και αντιμετωπίζεται-εδώ και αιώνες-με το λουτρό, ο δεύτερος, καίτοι υπάρχει συσσωρευμένη τεράστια πείρα, δεν αντιμετωπίζεται σε καθημερινή βάση. Στίς χριστιανικές κοινωνίες, το θέμα του ηθικού ρύπου έρχεται στην επικαιρότητα, τυπικώς τουλάχιστο, στις περιόδους των μεγάλων νηστειών (Μ.Σαρακοστή προ του Πάσχα και των Χριστουγέννων). Αλλά και σε αυτές τις περιόδους , παρά τό σαφή προγραμματισμό της Εκκλησίας, η έμφαση δίνεται στη νηστεία και όχι στην ηθική κάθαρση. Νηστεύουν δε περισσότεροι, αλλά καθαρίζονται λιγότεροι. 'Ισως επειδή οι "ενσώματοι "λειτουργοί της καθάρσεως , οι εξομολόγοι δεν είναι πάντα επαρκώς επαρκείς.

Επικεντρώνοντας την οπτική στην ευρεία κοινωνική σφαίρα, τόσο την ελληνική όσο και την παγκόσμια, η κάθαρση μιάς κοινωνίας προάγεται με τρεις διαδικασίες, που εξελίσσονται ή με μικρά καθημερινά βήματα, μέσω της ατομικής πρακτικής ή μέσω της κοινωνικής κριτικής ή με δραματικά γεγονότα.

Η πρώτη διαδικασία της σταδιακής κοινωνικής καθάρσεως με ατομικές στάσεις ζωής και ατομικές πράξεις εκφράζεται με ποικίλους τρόπους. Η κάθαρση λ.χ. από τις οξύτατα εγωκεντρικές μορφές ζωής πραγματοποιείται με την κοινωνική απαξίωση και την τελική εξαφάνιση των φορέων αυτών των μορφών ζωής.Λ.χ. η σκόπιμη ατεκνία οδηγεί στην τελική βιολογική εξαφάνιση οικογενειακών κλάδων, και η σπατάλη οδηγεί στην εξαφάνιση της περιουσίας, που δημιουργήθηκε με τους μόχθους πολών γενεών.

Η δεύτερη διαδικασία είναι η κοινωνική κριτική. Αυτή συμβάλλει στην διόρθωση της συμπεριφοράς πολιτών και πολιτικών, μικρών και μεγάλων κρατών Η κριτική λ.χ, στάση της παγκοσμιας κοινής γνώμης, πλήν ενός κράτους, κατά ενός νέου πολέμου στο Ιράν συνέβαλε στήν επανεκτίμηση των πληροφοριών περί της επικινδυνότητος των πυρινικών προγραμμάτων του . Η διαδικασία αυτή απαιτεί πρώτιστα κάθαρση της διανοίας από τίς πονηρές σκέψεις και τις σχεδιαζόμενες καταστρεπτικές προθέσεις. Η ορθή δράση και συμπεριφορά έπεται.

Η τρίτη διαδικασία είναι τα δραματικά γεγονότα.Εξαιρετικώς επίκαιρο παράδειγμα είναι η επερχομένη οικολογική καταστροφή. Αυτή θα επιφέρει οδυνηρότατη βιολογική "κάθαρση δια της εξαφανίσεως" με εκατομμύρια ανθρώπινα κλπ, θύματα. Η κάθαρση με καταστροφή του καθαριζομένου αντικειμένου ή της κοινωνίας γινόταν την αρχαία εποχή τελετουργικά με κατάκαυση ή εξαφάνιση κάποιου αντιπροσωπευτικά θυσιαζομένου ζώου ή και ανθρώπου.
Υπάρχει , όπως σημειώθηκε, η τεκμηριωμένη επίσης στην ιστορία κάθαρση με ήπια μέσα, την αλλαγή νοοτροπίας (ο αρχαίος ελληνικός όρος είναι μετάνοια) ,πού συνεπάγεται και αλλαγή πορείας της δράσεως.

Συμπερασματικά: Η κάθαρση επιβάλεται επειδή η ρύπανση συμπορεύεται με την ανθρώπινη κοινωνία, και αποτελεί τον απαραίτητο μηχανισμό συνεχείας της ατομικής ζωής, αλλά και μηχανισμό επιβιώσεως μιάς κοινωνίας.Όπου η κάθαρση δεν γίνεται ενσυνείδητα, δηλαδή με ανθρώπινο προγραμματιστισμό και ηπιότητα, επιβάλλεται έξωθεν με βιαιότητα και καταστρεπτικότητα. Η πρόληψη μιάς βιαίας κοινωνικής καθάρσεως είναι δυνατή όταν λειτουργήσει ο μηχανισμός της αλλαγής νοοτροπίας , της μετάνοιας. Ο Θεός έχει θέσει όρους, τους διανοητικούς και τους φυσικούς μηχανισμούς της καθάρσεως, αφίνοντας ελευθερία επιλογής στους ανθρώπους και στις κοινωνίες τους.

[κ΄ιβ΄.Βζ΄.]

Αγάπη από την κορυφή προς τη βάση της κοινωνίας

Ό,τι πρώτιστα ζημιώνει το σύγχρονο Χριστιανισμό είναι η ανατροπή της αγάπης των προεχόντων και διακρινομένων στην κοινωνική και εκ-κλησιαστική πυραμίδα. Και γενικώς των προεχόντων σε κάθε κοινωνική στάθμη, είτε στην οικογένεια, είτε στην οικονομίζ, είτε στην πολιτική, είτε στην εκκλησιαστική ιεραρχία, κλπ.

Οι καθοιονδήποτε τρόπον υπερέχοντες αναμένουν από τους μη υπερέχοντες να δείχνουν -αυτοί πρώτοι-οτι τους αγαπούν.Και δε σπεύδουν να δείξουν πρώτοι με λόγους και έργα την αγάπη τους προς τους καθοιονδήποτε τρόπον στερούντες. Όχι ως ελεημοσύνη, ή ως οίκτο προς τους ενδεείς, αλλά και προς υγιείς, ως πηγαία συναντίληψη της κοινης ανθρωπίνης φύσεως (και του απροβλέπτου για τον καθένα μέλλοντος-"κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον").

Η στάση αυτή συνιστά ανατροπή του παραδείγματος του Χριστού, που έσπευσε να καθιερώσει και με το δυναμικό τρόπο της θυσίας γα τους άλλους! Και διακήρυξε άν αγαπάτε αυτούς που σας αγαπούν, τι διαφορετικό κάνετε. και οι αμαρτωλοί αγαπούν αυτούς που τους αγαπούν.

Η προγραμματισμένα ανταποδοτική αγαπη δεν είναι η αγάπη που χαρακτηρίζει και συνιστά την ειδοποιό διαφορά του Χριστιανισμού και του Χριστιανού.

Η νοοτροπία του κέρδους εκφεύγει από τη χριστιανιή γνησιότητα και οδηγεί στην ιουδαϊκή αρχή της ανταποδόσεως.Για το λόγο αυτό και η αγάπη του υποδεεστέρου προς τον υπερέχοντα σε δύναμη και πλούτο κ.ά.δεν είναι πάντοτε απηλλαγμένη από υστεροβουλία και υποκρισία.

[Άμα τη Έω ιδ΄ιβ΄Βζ΄]

Η δέκατη θεολογική συνάντηση Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών &1

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΣ ΣΤΗ ΡΑΒΕΝΝΑ 2007.
Ο πόθος της χριστιανικής ενότητος είναι αυτονόητος ως εγγενής ανάγκη και ως εντολή του Χριστού.Έχει υιοθετηθεί πλέον, ύστερα από αιώνες οδυνηρής 'αποξενώσεως και απαραδέκτου εχθρότητος ότι η διαίρεση θίγει καίρια και αναιρεί την αγάπη μεταξύ των χριστιανών και την αξιοπιστία τους έναντι των μη χριστιανών . Η επιζητουμένη μέσω επικοινωνιών και διαλόγων ενότης είναι υπόθεση ολοκλήρου της Εκκλησίας, και όχι αποκλειστικώς του κλήρου ή των εκπροσώπων των εκκλησιαστικών αρχών στους διαλόγους. Η συμμετοχή στο επιδιωκόμενο γίγνεσθαι της ενότητος πρέπει να είναι έργο κλήρου και λαού, δηλαδή της Εκκλησίας, γιά να αποσπάσει και τη θεία χάρι.

Η συμμετοχή του λοιπού ,πλήν των εκπροσώπων στο διάλογο, κλήρου και των λαϊκών στη διαμόρφωση του ενωτικού πνεύματος και των ενωτικών αποφάσεων πρέπει να συμπορεύεται ή και να προηγείται των συναντήσεων και των συζητήσεων. Έτσι προετοιμάζεται η υποδοχή των εξελίξεων και η αποδοχή των αποφάσεων.Τόσο η υποδοχή όσο και η αποδοχή συνιστούν όρους καταξιωμένους στην ιστορία και έχουν ιδιάζουσα δυναμική.

Η συμμετοχή στούς διαλόγους απαιτεί νηφαλιότητα και όχι εμπάθεια, μνήμη και όχι μνησικακία, πίστη ,αλλά και σοβαρή γνώση, προ παντός δε καθημερινώς τεκμηριουμένη αγάπη, που είναι το αμετακίνητο και αναντικατάστατο βάθρο της ενότητος.Κανένας διάλογος δε δύναται να υποκαταστήσει την αγάπη, ως πεμπτουσία του χριστιανικού βίου και της ενότητος. Εάν βεβαίως η αγάπη δεν εκλαμβάνεται ως κοινωνική εκδήλωση και αβρότητα τρόπων, αλλά ως η καινή εντολή, που καθορίζει τη χριστιανική καινοτομία κα ποιότητα.

Από 8-14 Οκτωβρίου 2007 πραγματοποιήθηκε, στη Ραβέννα της Ιταλίας η δέκατη συνεδρίαση της Μικτής Οικουμενικής Επιτροπής για το Θεολογικό Διάλογο μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Το θέμα του διαλόγου ήταν:"Εκκλησιολογικές και κανονικές συνέπειες της μυστηριακής φύσεως της Εκκλησίας:Εκκλησιαστική κοινωνία, Συνοδικότητα και Εξουσία".

Η μικτή Επιτροπή απαρτιζόταν από Ορθοδόξους ( μέλη) και Ρωμαιοκαθολικούς ( ) συνέδρους. Η μικτή Επιτροπή ενέκρινε ένα κείμενο, που δημοσιεύθηκε στο διαδύκτιο (http://www.zenit.org/article-21012?!) και περιλαμβάνει δίκην συλλάβου 46 θέσεις, συν μία κατακλείδα. με τις επιφυλάξεις τόσο της Ορθοδόξου, όσο και της Ρωμαιοκαθολικής πλευράς. Οι επιφυλάξεις αυτές κατέχουν τη θέση διπλωματικών αστερίσκων!

Το έγγραφο έχει ως δομή γνωρίσματα, συναντώμενα στις παπικές εγκυκλίους, αρχίζει δηλαδή με μία επιγραμματική φράση, δίκην συνθήματος, και διαθρώνεται κατά σχολαστικό τρόπο σε παραγράφους . Οι θέσεις είναι εντεταγμένες σε ενότητες.


&1. Η εισαγωγή της δηλώσεως εκτείνεται σε 4 υποπαραγράφους.

Η &1.1 υποπαράγραφος έχει verbatim ως εναρκτήρια φράση τη δευτερεύουσα τελική πρόταση από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (17,21)<< ίνα πάντες έν ώσιν, καθώς συ, πάτερ, εν εμοί καγώ εν σοι, ίνα και αυτοί εν ημίν έν ώσιν,ίνα ο κόσμος πιστεύση ότι συ με απέστειλας>>, .Συνεχίζει δε κατά σχήμα πρωθύστερον με ευχαριστίες προς τον Τριαδικό Θεό γιά τη συνάντηση της Επιτροπής. Επισφραγίζει την έναρξη με την ωραία, αλλά θεολογικά εξόχως προβληματική φράση, <<ώστε εμείς δυνηθούμε να αποκριθούμε από κοινού, υπακούονας σε αυτήν την προσευχή του Ιησού>>. Τούτο συμβαίνει, επειδή η εναρκτήρια βιβλική αναφορά περιέχει ένα μεθοδολογικό ατόπημα, το οποίο οδηγεί σε μία ερμηνευτική παρέκκλιση και αυτή δύναται να οδηγήσει σε μία τριαδολογική αστοχία .

Το μεθοδολογικό ατόπημα έγκειται στην παράλειψη του προηγηθέντος τμήματος του βιβλικού κειμένου (17,20), το οποίο αναφέρει σαφέστατα ότι πρόκειται περί αιτήματος του Ιησού προς το Θεό Πατέρα και ανάγεται αποκλειστικώς στις ενδοτριαδικές σχέσεις, δηλαδή την περιχώρηση και την ενύπαρξη των προσώπων της Αγίας Τριάδος. Ο Ιησούς διατυπώνει αίτημα με αποκλειστικό παραλήπτη το Θεό Πατέρα και όχι τους ανθρώπους, επειδή η εκπλήρωση του δυσχερούς αιτήματος της ενότητος υπερβαίνει προφανώς τις ανθρώπινες δυναμεις. Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται η παρερμηνεία. Η δήλωση της Επιτροπής υπολαμβάνει ότι με βαση αυτό το αίτημα ο Ιησούς αναμένει <<κοινή απόκριση>> της Επιτροπής ως υπακοή στην προσευχή Του!

Θεμελίωση "αναμονής" του Ιησού δεν εμπεριέχεται στο Ιωάννου 17,21, ούτε στα συμφραζόμενά του.Αντιθέτως υφίσταται αναμονή του Ιησού στην τήρηση της ΕΝΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ(Ιωάννου 13,34).Η μεταφορά της εννοίας της αναμονής από το Ιωάννου 13,34 στο Ιωάννου 17,21 δεν μαρτυρεί σοβαρή ερμηνευτική επεξεργασία της Γραφής.Προδίδει μάλλον ένταξη των λόγων του Ιησού σε προκατασκευασμένο πλαίσιο (καλούπι). Αλλά, γιατίσυμβάνει τούτο;

Η επιλογή επίσης της λέξεως "υπακοή" είναι δηλωτική της κυρίαχης νοοτροπίας.Δεν υφίσταται η έννοια της υπακοής σε αίτημα απευθυνόμενο προς τον Θεό-Πατέρα του Ιησού Υπακοή νοείται όπου υφίσταται εντολή. Και εντολή υφίσταται πράγματι, αλλά αλλού και με διαφορετικά συμφραζόμενα(Ιωάννου 13,34), αλλά το κείμενο την αντιπαρέρχεται, κατά τρόπον γνωσίως ρωμαίκό!

Αστοχία υπολανθάνει στην παρέμβαση εις τας ενδοτριαδικάς σχέσεδις με την προβολή της θέσεως, που μεταφέρει την εκπλήρωση του αιτήματος από το Θεό στύς χριστιανούς, δηλαδή τον άνθρωπο. Ο Ιησούς ζητεί από το Θεό,απεριφράστως και κατά τρόπον που δεν επιδέχεται άλλη ερμηνείαν την ενότητα των χριστιανών, κατά το τριαδολογικό υπόδειγμα. Αλλά το εγκριθέν κείμενο παραινεί τα μέλη της Μικτής Επιτροπής να επιδιώξουν , διαλεγόμενοι την εκπλήρωση του Κυριακού αιτήματος, εκτρέποντες προς εαυτούς το αίτημα του Ιησού ! Η υποκρυπτομένη θεολογική σκέψη θεωρεί ως θεολογικώς θεμιτή και ευσεβή πράξη την προφανώς αλαζονική παρέμβαση του ανθρώπου . Φρονώ ότι χρήζει αμέσου διορθωτικής παρεμβάσεως. Άλλως η φράση περιέχει μιά ηθικιστικού τύπου σύσταση σε απλοϊκό ακροατήριο, που αγνοεί τη σπουδαιότητα του τριαδολογικού δόγματος γιά την πίστη και τη ζωή της Εκκλησίας.

Το αντιρρητικό ερώτημα, που δύναται να διατυπωθεί και η μομφή, είναι: Οι διηρημένοι Χριστιανοί θα αναμένουν την ενότητα να έλθη χωρίς δική τους συμμετοχή καί προσπάθεια; Αυτονοήτως , όχι! Και τούτο, επειδή ο ίδιος ο Ιησούς υπέδειξε σαφέστατα το μοναδικό τρόπο συμβολής των πιστών. Τούς είπε, << εντολήν καινήν δίδωμι υμίν, ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους. εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις>> (κατά 'Ιωάννην 13,34).

Η εφαρμογή ,μεταξύ των αποστόλων και συνεπώς και μεταξύ των χριστιανών ανά τούς αιώνες, της καινής εντολής είναι ο μοναδικός τρόπος συμβολής στήν ενότητα των Χριστιανών.Η προβλεπομένη δράση είναι καθαρώς ανθρωποκεντρική και αφορά στον κεντρικό πυρήνα της διδασκαλίας του Ιησού, ο οποίος την εφήρμοσε κατά τρόπο υποδειγματιό έως θανάτου (Ιωάννου 15,13"μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει,ίνα τις την ψυχήν αυτο΄θη υπέρ των φίλων αυτού"), θανάτου δε σταυρού, όπως έγραψεν ο Απ.Παύλος (Φιλιππησίους 2,8. Ιδού λοιπόν στάδιον δόξης λαμπρόν δια τους βουλομένους και διαλεγομένους περί της αναμονής του Ιησού από τους πιστούς!

Η επιλογή ως πυξίδος των ενωτικών προσπαθειών της Επιτροπής του Ιωάνν.17,21 διευκολύνει την προώθηση της αντιλεως, σύμφωνα με την οποία ενότητα σημαίνει πρώιστα τάξη και εξουσία και όχι αγάπη και ελευθερία. Ο διαφορισμός αυτός προσδιώρισε την διαφορετικότητα της ευσεβείας της Ανατολικής από τή Δυτική Χριστιανοσύνη.

Το θεολογικό οικοδόμημα του εγκριθέντος σχολαστικού συλλάβου της Ραβέννας ,του οποίου η επεξεργασία άρχισε από το Σεπτέμβριο του 2006,δεν φαίνεται ότι δύναται να<<προσφέρη μία ασφαλή βάση για το μελλοντικό έργο της επιτροπής>>, όπως ανεγράφεται στο εκδοθέν ανακοινωθέν.