Η δέκατη θεολογική συνάντηση Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών &1

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΣ ΣΤΗ ΡΑΒΕΝΝΑ 2007.
Ο πόθος της χριστιανικής ενότητος είναι αυτονόητος ως εγγενής ανάγκη και ως εντολή του Χριστού.Έχει υιοθετηθεί πλέον, ύστερα από αιώνες οδυνηρής 'αποξενώσεως και απαραδέκτου εχθρότητος ότι η διαίρεση θίγει καίρια και αναιρεί την αγάπη μεταξύ των χριστιανών και την αξιοπιστία τους έναντι των μη χριστιανών . Η επιζητουμένη μέσω επικοινωνιών και διαλόγων ενότης είναι υπόθεση ολοκλήρου της Εκκλησίας, και όχι αποκλειστικώς του κλήρου ή των εκπροσώπων των εκκλησιαστικών αρχών στους διαλόγους. Η συμμετοχή στο επιδιωκόμενο γίγνεσθαι της ενότητος πρέπει να είναι έργο κλήρου και λαού, δηλαδή της Εκκλησίας, γιά να αποσπάσει και τη θεία χάρι.

Η συμμετοχή του λοιπού ,πλήν των εκπροσώπων στο διάλογο, κλήρου και των λαϊκών στη διαμόρφωση του ενωτικού πνεύματος και των ενωτικών αποφάσεων πρέπει να συμπορεύεται ή και να προηγείται των συναντήσεων και των συζητήσεων. Έτσι προετοιμάζεται η υποδοχή των εξελίξεων και η αποδοχή των αποφάσεων.Τόσο η υποδοχή όσο και η αποδοχή συνιστούν όρους καταξιωμένους στην ιστορία και έχουν ιδιάζουσα δυναμική.

Η συμμετοχή στούς διαλόγους απαιτεί νηφαλιότητα και όχι εμπάθεια, μνήμη και όχι μνησικακία, πίστη ,αλλά και σοβαρή γνώση, προ παντός δε καθημερινώς τεκμηριουμένη αγάπη, που είναι το αμετακίνητο και αναντικατάστατο βάθρο της ενότητος.Κανένας διάλογος δε δύναται να υποκαταστήσει την αγάπη, ως πεμπτουσία του χριστιανικού βίου και της ενότητος. Εάν βεβαίως η αγάπη δεν εκλαμβάνεται ως κοινωνική εκδήλωση και αβρότητα τρόπων, αλλά ως η καινή εντολή, που καθορίζει τη χριστιανική καινοτομία κα ποιότητα.

Από 8-14 Οκτωβρίου 2007 πραγματοποιήθηκε, στη Ραβέννα της Ιταλίας η δέκατη συνεδρίαση της Μικτής Οικουμενικής Επιτροπής για το Θεολογικό Διάλογο μεταξύ Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Το θέμα του διαλόγου ήταν:"Εκκλησιολογικές και κανονικές συνέπειες της μυστηριακής φύσεως της Εκκλησίας:Εκκλησιαστική κοινωνία, Συνοδικότητα και Εξουσία".

Η μικτή Επιτροπή απαρτιζόταν από Ορθοδόξους ( μέλη) και Ρωμαιοκαθολικούς ( ) συνέδρους. Η μικτή Επιτροπή ενέκρινε ένα κείμενο, που δημοσιεύθηκε στο διαδύκτιο (http://www.zenit.org/article-21012?!) και περιλαμβάνει δίκην συλλάβου 46 θέσεις, συν μία κατακλείδα. με τις επιφυλάξεις τόσο της Ορθοδόξου, όσο και της Ρωμαιοκαθολικής πλευράς. Οι επιφυλάξεις αυτές κατέχουν τη θέση διπλωματικών αστερίσκων!

Το έγγραφο έχει ως δομή γνωρίσματα, συναντώμενα στις παπικές εγκυκλίους, αρχίζει δηλαδή με μία επιγραμματική φράση, δίκην συνθήματος, και διαθρώνεται κατά σχολαστικό τρόπο σε παραγράφους . Οι θέσεις είναι εντεταγμένες σε ενότητες.


&1. Η εισαγωγή της δηλώσεως εκτείνεται σε 4 υποπαραγράφους.

Η &1.1 υποπαράγραφος έχει verbatim ως εναρκτήρια φράση τη δευτερεύουσα τελική πρόταση από το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (17,21)<< ίνα πάντες έν ώσιν, καθώς συ, πάτερ, εν εμοί καγώ εν σοι, ίνα και αυτοί εν ημίν έν ώσιν,ίνα ο κόσμος πιστεύση ότι συ με απέστειλας>>, .Συνεχίζει δε κατά σχήμα πρωθύστερον με ευχαριστίες προς τον Τριαδικό Θεό γιά τη συνάντηση της Επιτροπής. Επισφραγίζει την έναρξη με την ωραία, αλλά θεολογικά εξόχως προβληματική φράση, <<ώστε εμείς δυνηθούμε να αποκριθούμε από κοινού, υπακούονας σε αυτήν την προσευχή του Ιησού>>. Τούτο συμβαίνει, επειδή η εναρκτήρια βιβλική αναφορά περιέχει ένα μεθοδολογικό ατόπημα, το οποίο οδηγεί σε μία ερμηνευτική παρέκκλιση και αυτή δύναται να οδηγήσει σε μία τριαδολογική αστοχία .

Το μεθοδολογικό ατόπημα έγκειται στην παράλειψη του προηγηθέντος τμήματος του βιβλικού κειμένου (17,20), το οποίο αναφέρει σαφέστατα ότι πρόκειται περί αιτήματος του Ιησού προς το Θεό Πατέρα και ανάγεται αποκλειστικώς στις ενδοτριαδικές σχέσεις, δηλαδή την περιχώρηση και την ενύπαρξη των προσώπων της Αγίας Τριάδος. Ο Ιησούς διατυπώνει αίτημα με αποκλειστικό παραλήπτη το Θεό Πατέρα και όχι τους ανθρώπους, επειδή η εκπλήρωση του δυσχερούς αιτήματος της ενότητος υπερβαίνει προφανώς τις ανθρώπινες δυναμεις. Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται η παρερμηνεία. Η δήλωση της Επιτροπής υπολαμβάνει ότι με βαση αυτό το αίτημα ο Ιησούς αναμένει <<κοινή απόκριση>> της Επιτροπής ως υπακοή στην προσευχή Του!

Θεμελίωση "αναμονής" του Ιησού δεν εμπεριέχεται στο Ιωάννου 17,21, ούτε στα συμφραζόμενά του.Αντιθέτως υφίσταται αναμονή του Ιησού στην τήρηση της ΕΝΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ(Ιωάννου 13,34).Η μεταφορά της εννοίας της αναμονής από το Ιωάννου 13,34 στο Ιωάννου 17,21 δεν μαρτυρεί σοβαρή ερμηνευτική επεξεργασία της Γραφής.Προδίδει μάλλον ένταξη των λόγων του Ιησού σε προκατασκευασμένο πλαίσιο (καλούπι). Αλλά, γιατίσυμβάνει τούτο;

Η επιλογή επίσης της λέξεως "υπακοή" είναι δηλωτική της κυρίαχης νοοτροπίας.Δεν υφίσταται η έννοια της υπακοής σε αίτημα απευθυνόμενο προς τον Θεό-Πατέρα του Ιησού Υπακοή νοείται όπου υφίσταται εντολή. Και εντολή υφίσταται πράγματι, αλλά αλλού και με διαφορετικά συμφραζόμενα(Ιωάννου 13,34), αλλά το κείμενο την αντιπαρέρχεται, κατά τρόπον γνωσίως ρωμαίκό!

Αστοχία υπολανθάνει στην παρέμβαση εις τας ενδοτριαδικάς σχέσεδις με την προβολή της θέσεως, που μεταφέρει την εκπλήρωση του αιτήματος από το Θεό στύς χριστιανούς, δηλαδή τον άνθρωπο. Ο Ιησούς ζητεί από το Θεό,απεριφράστως και κατά τρόπον που δεν επιδέχεται άλλη ερμηνείαν την ενότητα των χριστιανών, κατά το τριαδολογικό υπόδειγμα. Αλλά το εγκριθέν κείμενο παραινεί τα μέλη της Μικτής Επιτροπής να επιδιώξουν , διαλεγόμενοι την εκπλήρωση του Κυριακού αιτήματος, εκτρέποντες προς εαυτούς το αίτημα του Ιησού ! Η υποκρυπτομένη θεολογική σκέψη θεωρεί ως θεολογικώς θεμιτή και ευσεβή πράξη την προφανώς αλαζονική παρέμβαση του ανθρώπου . Φρονώ ότι χρήζει αμέσου διορθωτικής παρεμβάσεως. Άλλως η φράση περιέχει μιά ηθικιστικού τύπου σύσταση σε απλοϊκό ακροατήριο, που αγνοεί τη σπουδαιότητα του τριαδολογικού δόγματος γιά την πίστη και τη ζωή της Εκκλησίας.

Το αντιρρητικό ερώτημα, που δύναται να διατυπωθεί και η μομφή, είναι: Οι διηρημένοι Χριστιανοί θα αναμένουν την ενότητα να έλθη χωρίς δική τους συμμετοχή καί προσπάθεια; Αυτονοήτως , όχι! Και τούτο, επειδή ο ίδιος ο Ιησούς υπέδειξε σαφέστατα το μοναδικό τρόπο συμβολής των πιστών. Τούς είπε, << εντολήν καινήν δίδωμι υμίν, ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους. εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε, εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις>> (κατά 'Ιωάννην 13,34).

Η εφαρμογή ,μεταξύ των αποστόλων και συνεπώς και μεταξύ των χριστιανών ανά τούς αιώνες, της καινής εντολής είναι ο μοναδικός τρόπος συμβολής στήν ενότητα των Χριστιανών.Η προβλεπομένη δράση είναι καθαρώς ανθρωποκεντρική και αφορά στον κεντρικό πυρήνα της διδασκαλίας του Ιησού, ο οποίος την εφήρμοσε κατά τρόπο υποδειγματιό έως θανάτου (Ιωάννου 15,13"μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει,ίνα τις την ψυχήν αυτο΄θη υπέρ των φίλων αυτού"), θανάτου δε σταυρού, όπως έγραψεν ο Απ.Παύλος (Φιλιππησίους 2,8. Ιδού λοιπόν στάδιον δόξης λαμπρόν δια τους βουλομένους και διαλεγομένους περί της αναμονής του Ιησού από τους πιστούς!

Η επιλογή ως πυξίδος των ενωτικών προσπαθειών της Επιτροπής του Ιωάνν.17,21 διευκολύνει την προώθηση της αντιλεως, σύμφωνα με την οποία ενότητα σημαίνει πρώιστα τάξη και εξουσία και όχι αγάπη και ελευθερία. Ο διαφορισμός αυτός προσδιώρισε την διαφορετικότητα της ευσεβείας της Ανατολικής από τή Δυτική Χριστιανοσύνη.

Το θεολογικό οικοδόμημα του εγκριθέντος σχολαστικού συλλάβου της Ραβέννας ,του οποίου η επεξεργασία άρχισε από το Σεπτέμβριο του 2006,δεν φαίνεται ότι δύναται να<<προσφέρη μία ασφαλή βάση για το μελλοντικό έργο της επιτροπής>>, όπως ανεγράφεται στο εκδοθέν ανακοινωθέν.