Η Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών

Από 10 ἐως 12 Οκτωβρίου 2008 πραγματοποιήθηκε στην έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου (Κωνσταντινούπολη, Τουρκία) η Πέμπτη Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.Έχουν προηγηθεί άλλες τρεις,το 1992 (στην Κων/πολη),το 1995 (στην Πάτμο) και το 2000(στο Φανάρι και στα Ιεροσόλυμα).

Η παρούσα σύναξη δημοσίευσε δύο κείμενα, την Εισήγηση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.Βαρθολομαίου (10/10/2008) και το Μήνυμα των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών (11/10/2008).

Το πρώτο, που εκφράζει το Πατριαρχείο και τον Πατριάρχη, αξιολογούμενο από την Οπτική της ανεξαρτήτου από σκοπιμότητες και δοξολογικές αναλύσεις Ορθοδόξου Θεολογίας, περιλαμβάνει ελάχιστα νέα θέματα , ακαδημαϊκού μάλλον προβληματισμού, παρά στοχευμένης εκκλησιαστικής δράσεως, η οποία παραμένει προς το παρόν ζητούμενο ,δεδομένου ότι τίθενται expressis verbis ζητήματα ενότητος και συντονισμένης οικουμενικής παρουσίας και μαρτυρίας.

Οι δηλούμενες προθέσεις και προτάσεις συμπληρώνονται από τις άδηλες, δηλαδή τα "τα σεσιωπημένα" και μέσω των γραμμών διαγινωσκόμενες βαρυσήμαντες, ίσως δε και εκρηκτικής δυναμικής, μερικές από αυτές.

Οι εισαγωγικές θέσεις της πατριαρχικής αναλύσεως της καταστάσεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας περιλαμβάνουν τα εξής σημαντικότατα:

α/
β/
γ/

Η διδακτικού χαρακτήρος ανάλυση ολοκληρώνεται με την πατριαρχική πρόσκληση-παράκληση να εγκριθούν από τις κατά τόπους συνόδους των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών τα πέντε επόμενα θέματα:

Α) Η προώθηση και ολοκλήρωση της προετοιμασίας της Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Β) Η ενεργοποίηση της συμφωνίας του έτους 1993 για το θέμα της Ορθοδόξου Διασποράς.

Γ) Η ενίσχυση των θεολογικών δυνάμεων στους διεξαγομένους διαλόγους με τους μη Ορθοδόξους.

Δ) Η διακήρυξη του ζωηρού Ορθοδόξου ενδιαφέροντος για την προστασία του Φυσικού περιβάλλοντος.

Ε) Η σύσταση Διορθοδόξου Επιτροπής για τη μελέτη των ζητημάτων της Βιοηθικής.
Τελικώς εσημείωσε ότι ο κατάλογος των θεμάτων είναι ανοικτός και για αλλα θέματα, τα οποία θα ηδύναντο να προταθούν.

Το δεύτερο κείμενο-μήνυμα, υπογραφόμενο από τους 14 προκαθημένους ή τους εξουσιοδοτημένους εκπροσώπους τους ,περιλαμβάνει 13 σημεία.

Το μήνυμα, πέρα των διακηρύξεων και τοποθετήσεων, επικεκντρώθηκε στα ακόλουθα συγκεκριμένα θέματα:

Α) Στην υποστήριξη της πιστής τηρήσεως «του κανονικού συστήματος διακυβερνήσεως της Εκκλησίας».

Β) Στην «ταχείαν θεραπείαν πάσης κανονικής ανωμαλίας...επί τω τέλει της υπερβάσεως πάσης τυχόν ξένης προς την ορθόδοξον εκκλησιολογίαν επιρροής». Σε χαιρετισμὀ της προτεινομένης συνεχίσεως της προετοιμασίας της Μεγάλης Συνόδου.

Γ) Στην έκφρααση της επιθυμίας συνεχίσεως των θεολογικών διαλόγων με τους άλλους χριστιανούς , μετά του Ιουδαϊσμού και του Ισλάμ.

Δ)Στην υποστήριξη της πατριαρχικής πρωτοβουλίας για το Φυσικό Περιβάλον.

Ε) Στην απόφαση αναλήψεως των αναγκαίων ενεργειών για τη σύσταση Διορθοδόξου Επιτροπής για τη μελέτη των θεμάτων της Βιοηθικής.

Η σύναξη, παρά τη δυνατότητα προσθήκης θέματος στην ατζέντα, δεν έθεσε το θέμα του συγχρόνου Μοναχισμού με αφορμή τα επίκαιρα , τότε,γεγονότα της Ι.Μ. Βατοπεδίου. Η αποσιώπηση, αυτή περιώρισε σημαντικά , αν δεν επεσκίασε αρνητικά τη δημοσιότητα και την πρόσληψη του έργου της συνάξεως και τελικώς υποβάθμισε το γεγονός της Συνάξεως και του Πανορθοδόξου μηνύματος . Αυτή υπήρξε η πρώτη, αλλά όχι και η μόνη κοινωνική συνέπεια των τεραστίων εκκλησιαστικών και θεολογικών ερωτημάτων, που έμειναν αναπάντητα.